* تمام تاریخ‌ها بر اساس هجری خورشیدی است
تهیه و تنظیم: آیدین جوانی دیزجی
382
(4 مرداد): پايان ساخت مسجد جمكران (17 رمضان 393 هجري قمري)؛
543 الی 553
- بازدید بنجامین بن‌جانا (خاخام) از شوش و مقبره‌ی دانیال نبی و اظهار اینکه شوش همان شوشان مذکور در تورات است.؛
650
- بازدید مارکوپولو ونیزی (سفیر ونیز در دربار چین) از تبریز، کرمان، دقیانوس؛
697
- بازدید اُدوریش وُن پوردنون آلمانی (کشیش) از کاشان، یزد، سواحل فارس و تخت جمشید و ارائه‌ی اولین گزارش کوتاه راجع به تخت جمشید؛
782
- بازدید روی گنزالس دوکلاویو اسپانیایی (سفیر اسپانیا در دربار تیمور) از ری و در سفرنامه‌ی خود از شهر متروکه‌ی ری یاد می کند؛
812
– (8 دی): درگذشت بايسنقر ميرزا در هرات، از پادشاهان تيموري در ايران و از هنرمندان آن دوره (7 جمادي‌الاول 837 هجري قمري)؛
853
- بازدید جوزف باربادو ایتالیایی (سفیر جمهوری ونیز) از خوی، سلطانیه، اصفهان، تخت جمشید و پاسارگاد. وی تخت جمشید را شرح می‌کند و اصل آن‌ها را یهودی می‌انگارد؛
881
- (26 خرداد): صدور دستور احياي فرش ايراني از سوي شاه اسماعيل صفوي و تاكيد بر بازگشت اصالت گذشته به فرش ايران؛
924
– (3 تیر): انتخاب شهر قزوين به جاي تبريز به عنوان پايتخت ايران از سوي شاه طهماسب اول صفوي (2 ربيع الاخر 952 هجري قمري)؛
948
- بازدید جفری دوشه از کاشان و شیراز و گزارش کوتاهی راجع به تخت جمشید ارائه می‌دهد؛
977
– (28 فروردین): پايان ساخت و گشايش گرمابه گنجعلي‌خان كرمان در دوره صفويه؛
979
- بازدید جان کارت رایت انگلیسی (کشیش) از اصفهان، شیراز و شوش. وی اولین فردی است که وجود نفت در خوزستان را متذکر می‌شود؛
993
- بازدید دون گارسیا دِسیلوا فیگوِرا اسپانیایی (تاجر) از بندرعباس، جهرم، شیراز و تخت جمشید. وی یادداشتی مبنی بر سالم بودن نقش برجسته‌های تخت جمشید ارائه می‌دهد؛
996
- بازدید پیردلاواله فرانسوی (دانشمند شرق‌شناس) از همدان، اصفهان، شیراز، تخت‌جمشید و پاسارگاد. وی امتیاز انحصاری حفاری برای فرانسویان را کسب نموده و کتیبه‌ای از تخت جمشید را کپی می‌نماید؛
1000
- بازدید هنریش وُن پوسر آلمانی (سیاح) از اصفهان، بندرعباس، شیراز و تخت جمشید؛
1005
- بازدید آنتونی و روبرت شرلی انگلیسی (تاجر و سفیر نظامی) از همدان، قزوین و تخت جمشید و جمع‌آوری گزارش‌های مبسوط از آثار خصوصاً تخت جمشید؛
1007
- بازدید توماس هربرت انگلیسی (تاجر) از لار، شیراز، اصفهان و تخت جمشید و گزارش مشروحی از تخت جمشید ارائه می‌دهد؛
1017
- بازدید جان آلبرت ون ماندلسو آلمانی (سیاح) از بندرعباس، اصفهان، پاسارگاد و تخت جمشید و ارائه‌ی شرح دقیقی از تخت جمشید؛
1029
- (20 اردیبهشت): پايان ساخت بناي تاج محل به سبك معماري اسلامي - هندي پس از 18 سال در اگرا (هندوستان) از سوي استاد عيسي و ديگر معماران بزرگ ايراني (آغاز ساخت 23 نوامبر 1632 ميلادي)؛
- بازدید نیلز ماتسون سوئدی (سیاح) از بندرعباس، لار، شیراز، تخت جمشید و اصفهان و ارائه‌ی توصیفی از تخت جمشید؛
1030
- بازدید جان کوناس و کوملیس اسپیل من هلندی (تاجر) از بندرعباس، تخت جمشید و اصفهان و چاپ گزارش دقیقی از تخت جمشید؛
1041
- بازدید جین باپتیست تاورنیه (تاجر) از بندر ریگ، شیراز، اصفهان و تخت جمشید. تاورنیه 6 بار به ایران سفر می‌کند و سفرنامه مفصلی می‌نویسد؛
1042
- بازدید جین سِوِنات فرانسوی (شرق‌شناس) از همدان، اصفهان، شیراز و تخت جمشید؛
1047
- بازدید جین شاردن فرانسوی (تاجر) از اصفهان و تخت جمشید. وی سفرنامه مفصلی نوشته و تصاویری از تخت جمشید ارائه می‌دهد؛
1054
- بازدید اُمبرجیوبمبو ونیزی (کاشف) از تخت جمشید و بیستون و به همراه گرلوت نقشه‌های متعددی از تخت جمشید ارائه می‌دهد؛
1056
- بازدید جان فریزر انگلیسی (پزشک) از بندرعباس، لار و اصفهان و گرازشی از تصویری عظیم و ناتمام در نزدیکی جهرم ارائه می‌کند؛
1057
- بازدید پتروبندیک ارمنی (سیاح) از تخت جمشید و توضیح محل‌های مختلف تخت جمشید؛
1062
- بازدید انکل برت کامفر آلمانی (پزشک سفارت هلند) از ساوه، قم، کاشان، اصفهان، تخت‌جمشید و بندرعباس و سفرنامه مفصلی از ایران ارائه می‌دهد؛
1164
- (21 اسفند): انتخاب تهران به عنوان پايتخت سلسله قاجار از سوي آقا محمد خان قاجار (11 جمادي الاول 1200 هجري قمري)؛
1072
- بازدید هربرت دوجاگر هلندی (سیاح و گیاه شناس) از تخت جمشید و ارائه‌ی نقشه و توضیحاتی از تخت جمشید؛
1080
- بازدید کوملیس دوبروئین هلندی (نقاش) از تخت جمشید. وی سنگ‌های تخت جمشید را جدا کرده و به هلند می فرستد، همچنین از کتیبه‌های تخت جمشید کپی‌برداری می‌نماید؛
1117
- بازدید ج. اوتر فرانسوی از نهاوند، اصفهان و طاق بستان و گردآوری اطلاعات راجع به طاق بستان؛
1122
- بازدید پاتر امانوئل و دوسنت آلبرت فرانسوی (معاون اسقف بغداد) از طاق بستان و ارائه‌ی اولین گزارش وجود طاق بستان؛
1137
- بازدید آبه بوچامپس فرانسوی از طاق بستان و برداشت اولین کپی از کتیبه‌ی طاق بستان؛
1144
- بازدید کارستن نیبور آلمانی (شرق شناس) از تخت جمشید و نواحی جنوبی و مرکزی ایران و ارائه‌ی گزارش‌های بسیار مهمی از تخت جمشید، چاپ سفرنامه‌ی بسیار مفصل تصویردار و کشف 42 حرف خط میخی ایران؛
1179
- بازدید ج. مالکوم انگلیسی (نماینده حکومت انگلیس) از شمال و جنوب و غرب و مرکز ایران و چاپ کتابی به همراه تصاویر ایران؛
1181
- (14 شهریور): اعلام نخستين گزارش گئورگ فردريش گروتفند زبان شناس آلماني درباره كتيبه‌هاي سنگ نبشته كاخ داريوش در تخت جمشيد؛
1186
- بازدید گاردان فرانسوی (نظامی) از ایران؛
1187
- بازدید ج. موریر انگلیسی (سیاح) از کازرون، تخت جمشید، آذربایجان، گرگان، پاسارگاد، ری و همدان. وی نویسنده‌ی کتاب حاجی بابای اصفهانی است که آثار مهمی در همدان کشف نمود و در نقاط مختلف عملاً حفاری نمود؛
1189
- بازدید ج. م. کینیر و و. مونتیث (شرق شناس) از بوشهر، بصره، اهواز، شوشتر و شوش و ارائه‌ی اولین گزارش در مورد پل‌ها و سده‌های تاریخی و نیز ارائه‌ی گزارشی در مورد شوش؛
1190
- بازدید سرگور اوزلی انگلیسی (سفیر) از شاپور و تخت جمشید؛
- بازدید سر ویلیام اوزلی انگلیسی (شرق شناس) از داراب و همدان و همکاری با موریر و کشف آثار شاپور و تخت جمشید، تصویربرداری از کتیبه‌های همدان و نشر خاطرات خود در سه جلد؛
1193
- بازدید کِرپورتر انگلیسی (شرق شناس) از کنگاور و بیستون و گردآوری اطلاعات دقیق از آثار مورد بازدید. وی اولین فردی است که تقریباً قبر کوروش اول را کشف کرد؛
1200
- بازدید ج. ب. فریزر انگلیسی از گنبد کاووس و بوشهر و انجام حفاری در جرجان؛
1210
- بازدید ح. س راولینسون انگلیسی (شرق شناس) از خوزستان، بختیاری، گیلان و آذربایجان و کپی‌برداری از هزار خط کتیبه داریوش اول در بیستون و کشف تعدادی کتیبه دیگر؛
1217
- بازدید س. تکسبیر (سیاح و نقاش) از تبریز، سلماس، تخت جمشید و کازرون و تهیه آلبوم کاملی از تصاویر نقش رستم، مجسمه‌ی شاپور و سلماس؛
1219
- بازدید اِ فلاندن فرانسوی (نقاش) از غرب و جنوب ایران و با همکاری پ.کوست فرانسوی (نقاش) در استخر و تخت جمشید حفاری نمودند و گراورهای زنده و متناسبی از تخت جمشید تهیه کردند؛
- ت. ا. دوبادو فرانسوی (مأمور مخفی) و ای. ح. لاگارد (مأمور مخفی) بازدیدهایی از غرب ایران و خوزستان داشته و گزارش‌هایی راجع به بختیاری‌ها، شهرهای قبل از تاریخ و تاریخی و اسلامی و شوش تهیه کردند؛
1220
- بازدید ف. فوربه از سیستان و تهیه‌ی گزارشی از کوه خواجه؛
1229
- بازدید کیث ابود انگلیسی (کنسول) از مرکز و جنوب ایران و کتاب شرحی بر دقیانوس را منتشر ساخت؛
- بازدید و.ک لوفتوس انگلیسی (زمین شناس) از غرب و جنوب ایران و حفاری‌های مفصل در شوش به مدت چهار سال و کشف یک سالن مرکزی در آنجا؛
1231
- (29 تیر) برگزاري نخستين مراسم رسمي و گشايش كاخ صاحبقرانيه در زمان ناصر الدين شاه (1 شوال 1268 هجري قمري)؛
1236
- بازدید او. بلو از آذربایجان و کپی کتیبه‌های قدیمی؛
1238
- بازدید ن. و. خانیکف روسی (دیپلمات) از کویر لوت و بررسی معادن باستانی مس، روی و منگنز؛
1249
- بازدید ف. ج گلدشمیت انگلیسی (تعیین کننده‌ی سر حدات سیستان) از سیستان و بلوچستان و بازدید از کوه خواجه؛
1251
- بازدید و. ت. ب. بلانفورد انگلیسی (زمین شناس) از بمپور، کرمان و... و تهیه‌ی نقشه‌ی تقریباً کامل زمین‌شناسی ایران؛
1254
- بازدید ف. س. آندریاس آلمانی (شرق شناس) از تخت جمشید، فسا، داراب، فیروزآباد و شاپور و تصویربرداری از آثار شاپور، انجام حفاری در تخت جمشید و پاسارگاد؛
- بازدید ا. هوتوم شیندلر آلمانی (افسر تلگراف) از مرکز و شمال شرق ایران و سفرنامه و گزارشی در مورد آثار این مناطق نگاشت؛
1260
- بازدید ژ. دیولافوا فرانسوی (باستان شناس) و شوهرش از شوش و تقریباً تمام ایران و انجام حفاری در شوش با روش علمی زمان خود؛
1262
- (20 فروردین): آغاز ساخت مدرسه ميرزا حسين خان سپهسالار در تهران؛
- سچاپ کتاب «مطلع الشمس» توسط اعتماد السلطنه و شرح جزئیات بناها و محوطه های تاریخی (1302 ه.ق)؛
1263
- (9 تیر): كشف خرابه‌هاي قصر سلطنتي داريوش اول هخامنشي و كاخ اردشير دوم هخامنشي از سوي مارسل ديولافوا باستان‌شناس فرانسوي در شوش؛
1264
- (25 آذر): پايان كار كاوش در تپه آپادانا شوش از سوي مارسل وژان ديولافوا باستان‌شناس فرانسوي و انتقال آجرهاي لعابدار با نقش سربازان جاويدان هخامنشي و تعدادي پايه ستون به فرانسه؛
1265
- (6 خرداد): خروج و ارسال پانصد تن اشياء باستاني كشف شده از ايران از سوي هيات باستان‌شناسي فرانسوي؛
1267
- دکتر فوریه فرانسوی (پزشک) خاطرات خود را تحت عنوان سه سال در دربار ایران و گزارش در مورد آثار منتشر ساخت؛
1268
- بازدید ژ. دومورگان فرانسوی (باستان شناس) از غرب ایران، آذربایجان و گرگان و مطالعه‌ی آثار تمدنی غرب ایران و انجام حفاری در شوش؛
1272
- بازدید پ.م. سایکس انگلیسی (فرمانده تفنگداران جنوب ایران) از فارس و شرق و جنوب ایران و کشف آثاری که قبلاً شناخته شده نبود، فعالیت‌های وی تا سال 1292 خورشیدی ادامه داشت؛
1274
- عقد قرارداد حفاری بین ایران و فرانسه و امتیاز انحصار اکتشاف آثار قدیمه در ممالک محروشه ایران توسط فرانسه در ایران بجز اماکن مقدسه با هزینه‌ی دولت فرانسه؛
1276
- (29 آذر): آغاز كار كاوش در شوش از سوي هيات فرانسوي به سرپرستي دمورگان؛
- بازدید هرتسفلد آلمانی (شرق شناس) از غرب، مرکز و جنوب ایران و انجام حفاری رسمی در تخت جمشید و مکان‌های دیگر، وی تا سال 1313 خورشیدی در ایران فعالیت می‌نمود؛
1279
- (21 مرداد): تمديد واگذاري امتياز انحصاري حفاري و برداشت عتيقه به دولت فرانسه در سر‌تا‌سر ايران از سوي مظفرالدين شاه؛
؟؟عقد قرارداد حفاری ایران و فرانسه بجز حفاری در اماکن مقدسه (تمدید قرارداد 1895م)؛
1282
- بازدید م. ر. دوماکونم فرانسوی (باستان‌شناس) از جنوب ایران و شوش و ادامه‌ی حفاری برای فرانسویان؛
1286
- ایجاد دو اداره‌ی «حفریات موزه» و اداره‌ی «ابنیه‌ی عتیقه»؛
- بر اساس قانون بلدیه، دایر کردن موزه و حفظ و مرمت مساجد و مدارس و ابنیه‌ی عتیقه از وظایف این مؤسسه تعیین می‌شود؛
1288
- (24 شهریور): تصويب قانون تشكيلات اداري وزارت معارف، اوقاف و صنايع مستظرفه (28 شعبان 1327 هجري قمري)؛
- نوشتن نظامنامه‌ی حفریات توسط صنیع الدوله؛
1289
- تأسیس اداره‌ی عتیقات در وزارت فواید عامه؛
- درخواست وزیر جنگ از وزیر‌الوزا برای صورت‌برداری از اشیاء عتیقه‌ی مقابر سلاطین گذشته و پیشنهاد تعویض اشیاء قدیمی با جدید؛
1294
- (25 دی): تصرف تبريز به دست نيروهاي عثماني در جنگ جهاني اول؛
1295
- تأسیس اولین موزه ایران (موزه ملی) توسط وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه توسط صنیع‌الدوله در مدرسه دارالفنون و ساختمان وزارت خارجه – نام وزیر: مرتضی قلی خان – نام رئیس تشکیلات: مرتضی قلی خان ممتاز الملک؛
1297
- تأسیس اداره عتیقات در وزارت معارف. نام وزیر: ابراهیم حکیمی. رئیس اداره ایرج میرزا جلال الممالک (شاعر و ادیب) بوده و کارمندان عبارت بودند از: رضا قلی خان رفیع الملک، رضا قلی نوروزی، حاج اسدالله شال فروش (ارزیاب)، سلیمان سپهبدی و حیدر قلی شاملو (عون الوزاره) (صندوقدار)؛
لطفا برای تکمیل این نوشتار در صورتی که اطلاعاتی در اختیار دارید در زیر این متن ارسال کنید